ترجمه حدیث: روایت از موسی بن جعفر (صلوات الله علیه) منقول است كه حضرت به هشام بن حكم فرمودند: ای هشام! هر كه راستگو باشد، اعمال نیک او فزونی گرفته و اعمالش پاكیزه میگردد، و هر كه خوشنیّت باشد روزی اش زیاد میشود و هر كه به برادران و به خانواده خود نیكوكار باشد عمرش زیاد میشود.
شرح حدیث:
«مَنْ صَدَقَ لِسَانُهُ زَكَى عَمَلُهُ». «صدق لسان» یعنی اینکه فرد مقیّد باشد دروغ نگوید و آنچه میگوید راست باشد. «زَكَى» هم دو معنا دارد؛ هم به معنای افزایش است و هم به معنای پاكیزگی است. بنابر این، راستگویی بر روی اعمال انسان دو اثر دارد:
1- بر اعمال نیك انسان می افزاید.
2- عمل انسان را هم پاكیزه می كند. یعنی عمل زشت از انسان سر نمیزند. چه بسا مراد امام کاظم(علیه السلام) هر دو معنا است.
«وَ مَنْ حَسُنَتْ نِیَّتُهُ زِیدَ فِی رِزْقِهِ». اگر نیّت كسی از نظر درونی همیشه نیّت خیر باشد و حسن نیّت داشته باشد، این موجب میشود كه به رزق و روزی او افزوده شود. یعنی هیچگاه در ذهنش این نیست که نعوذبالله كار زشتی انجام دهد، بلكه همیشه در ذهنش این است که كار خیر انجام دهد و اطاعت خدا كند. كسی كه دلش میخواهد همیشه كار خوب كند، خدا روزیاش را زیاد میكند.
خیلی چیزها موجب زیادتی روزی میشود. مانند شکر نعمت. در قرآن کریم میفرماید: «لَإنِ شَكَرْتُمْ لَأَزِیدَنَّكُمْ».[2]اگر شكرگزارى كنید، (نعمت خود را) بر شما خواهم افزود. در اینجا منظور از شكرِ نعمت، صرفِ نیّت است. حتی لازم نیست «شكراًلله» و «الحمدلله» بگویی. در این روایت هم اینطور است. همینکه دلش میخواهد كارهای خوب و خداپسندانه كند، همینكه در ذهنش هست، این موجب میشود روزیاش زیاد شود.
«وَ مَنْ حَسُنَ بِرُّهُ بِإِخْوَانِهِ وَ أَهْلِهِ مُدَّ فِی عُمُرِهِ» كسی كه نسبت به برادران دینیاش و خاندانش، كار نیك انجام دهد، اثرش این است كه طول عمر پیدا میكند.
بنابر این، سه چیز مطرح شد:
1- صدق لسان که روی عمل دو اثر دارد.
2- صدق نیّت که نسبت به ازدیاد روزی مؤثر است.
3- كار نیك انجام دادن در ارتباط با دیگران که نسبت به طول عمر مؤثر است.[3]
[1]. بحار الانوار، جلد75، صفحه 303. [2]. سوره ابراهیم، آیه 7. [3]. چهارشنبه 22 دی 1389 – 7 صفر 1432. مسجد جامع بازار تهران
